درمان افسردگی با tDCS؛تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی

tDCS چگونه افسردگی را درمان می‌کند؟

درمان افسردگی با tDCS با اعمال جریان مستقیم ضعیف (معمولا 1 تا 2 میلی‌آمپر) به مغز کار می‌کند که این جریان فعالیت نورونی را در نواحی کلیدی مانند قشر پیش‌پیشانی تغییر می‌دهد. این تعدیل، می‌تواند سطح نوروترانسمیترهایی مثل دوپامین و سروتونین را افزایش دهد که اغلب در افسردگی، کاهش یافته‌اند.

در سطح سلولی، تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی پلاستیسیته سیناپسی را تقویت می‌کند؛ به عبارت دیگر اتصالات بین نورون‌ها قوی‌تر می‌شوند. این امر، می‌تواند به بهبود خلق‌وخو کمک کند؛ خصوصا در مواردی که افسردگی مقاوم به درمان است. درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز، با تمرکز بر نواحی خاص، می‌تواند اثرات پایدارتری نسبت به برخی روش‌های سنتی داشته باشد.^{Evaluating the effects of tDCS on depressive}

چه افرادی می‌توانند از درمان افسردگی با tDCS استفاده کنند؟

درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مستقیم مغز (tDCS) یکی از روش‌های نوین و غیرتهاجمی است که برای طیف خاصی از بیماران می‌تواند موثر و مفید باشد. این روش، به‌ویژه برای افرادی طراحی شده که یا به داروهای ضدافسردگی پاسخ کافی نداده‌اند یا از عوارض جانبی آن‌ها رنج می‌برند و به دنبال درمانی ملایم‌تر هستند.

tDCS با استفاده از جریان ضعیف الکتریکی، نواحی خاصی از مغز را تحریک می‌کند و می‌تواند در بهبود خلق‌وخو، تمرکز و کارکردهای شناختی نقش داشته باشد. با این حال، این درمان برای همه افراد مناسب نیست و نیاز به بررسی شرایط جسمی و روانی دارد، تا از ایمنی و اثربخشی آن اطمینان حاصل شود. افرادی که می‌توانند از درمان افسردگی با tDCS بهره‌مند شوند، عبارتند از:

• افراد با افسردگی خفیف تا متوسط؛ کسانی که شدت افسردگی آن‌ها هنوز به مرحله شدید نرسیده است، می‌توانند با این روش نتایج مطلوبی کسب کنند؛ به‌خصوص اگر تمایلی به مصرف دارو نداشته باشند.
• افرادی که به دارو پاسخ کامل نداده‌اند؛ بیمارانی که با وجود مصرف داروهای ضدافسردگی، همچنان علائم را تجربه می‌کنند، می‌توانند از tDCS به‌عنوان درمان مکمل یا جایگزین استفاده کنند.
• افرادی که از عوارض جانبی داروها خسته شده‌اند؛ کسانی که تحمل عوارضی مانند افزایش وزن، خواب‌آلودگی یا اختلالات گوارشی را ندارند، ممکن است tDCS را گزینه‌ای بهتر بدانند.
• بیمارانی با افسردگی همراه با اضطراب یا مشکلات شناختی؛ می‌تواند تمرکز، حافظه و عملکرد اجرایی مغز را بهبود بخشد و برای این دسته از بیماران دو کارکرد هم‌زمان داشته باشد.
• افراد فعال در زندگی روزمره؛ کسانی که شغل، تحصیل یا مسئولیت‌های روزانه دارند و نمی‌توانند زمان زیادی را صرف جلسات درمانی کنند؛ به‌دلیل کوتاه بودن جلسات tDCS (معمولا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه) از این درمان استقبال می‌کنند.
• افراد با افسردگی پس از زایمان یا موقعیت‌های خاص؛ در برخی موارد خاص مانند افسردگی پس از زایمان، اگر شرایط جسمی فرد مناسب باشد،tDCS  می‌تواند یک گزینه موثر و ایمن باشد.
• افرادی که فاقد موانع پزشکی خاص هستند؛ tDCS ، برای افرادی مناسب است که باردار نیستند، سابقه صرع، آسیب‌های شدید مغزی یا کاشت ایمپلنت‌های فلزی در ناحیه جمجمه ندارند.

البته این روش تنها به افسردگی محدود نمی‌شود و در اختلالات دیگر از جمله بیش‌فعالی نیز به کار گرفته شده است! مطالعات نشان می‌دهند که درمان بیش فعالی با tDCS فعالیت نورون‌ها در مناطق مرتبط با توجه و کنترل رفتار، تنظیم می‌شود و  علائم ADHD را کاهش پیدا می‌کند؛ این رویکرد در کودکان و بزرگسالان امتحان شده و نتایج اولیه حاکی از بهبود تمرکز، کاهش بی‌قراری و ارتقای عملکرد اجرایی مغز است.

درمان افسردگی با tDCS چگونه انجام می‌شود؟

درمان با tDCS با ارزیابی دقیق وضعیت سلامت روانی و فیزیکی بیمار آغاز می‌شود؛ سپس الکترودها به‌طور دقیق روی پوست سر قرار گرفته و جریان ضعیف الکتریکی (اغلب ۱ تا ۲ میلی‌آمپر) برای مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه اعمال می‌شود. جلسات tDCS ممکن است در کلینیک یا در منزل صورت گیرد، ولی آموزش و نظارت اولیه برای اطمینان از کیفیت قرارگیری الکترودها و ایمنی ضروری است.

درمان معمولا در قالب چند جلسه روزانه یا چند بار در هفته طی دوره‌ای بین ۲ تا ۶ هفته (و گاهی طولانی‌تر تا ۱۰ هفته) اجرا می‌شود و پس از چند جلسه اولیه، ارزیابی مجدد انجام می‌شود تا اثربخشی و تنظیمات احتمالی بررسی گردد.

1. ارزیابی اولیه بیمار؛ در این مرحله پزشک با بررسی سابقه پزشکی، علائم افسردگی، داروهای مصرفی و شرایط نورولوژیکی بیمار، صلاحیت او برای درمان با tDCS را تعیین می‌کند.
2. آماده‌سازی پوست سر؛ ناحیه‌ای از سر که قرار است الکترودها روی آن قرار بگیرند، تمیز و مرطوب می‌شود تا تماس موثر و ایمن برقرار گردد.
3. قرار دادن دقیق الکترودها؛ الکترودهای مثبت و منفی بر اساس ناحیه هدف مغزی (معمولا ناحیه پیش‌پیشانی چپ) با دقت روی سر قرار می‌گیرند و با بند یا نوار ثابت می‌شوند.
4. تنظیم جریان الکتریکی؛ دستگاه برای اعمال جریان ضعیف (بین ۱ تا ۲ میلی‌آمپر) تنظیم می‌شود و ممکن است جریان به‌صورت تدریجی، افزایش یابد تا ناراحتی بیمار کاهش یابد.
5. شروع جلسه تحریک؛ در طول جلسه که اغلب ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد، بیمار می‌تواند نشسته و در حالت آرام بماند. ممکن است کمی سوزش یا گرما در ناحیه الکترود احساس شود.
6. نظارت بر وضعیت بیمار؛ در حین جلسه، درمانگر یا تکنسین وضعیت بیمار را کنترل می‌کند تا مطمئن شود تحریک به‌درستی انجام می‌شود و علائم ناراحتی یا واکنش‌های غیرطبیعی وجود ندارد.
7. پایان جلسه و جدا کردن الکترودها؛ پس از اتمام زمان تعیین‌شده، دستگاه خاموش شده، الکترودها برداشته می‌شوند و پوست سر تمیز می‌گردد.
8. ثبت احساسات و واکنش بیمار؛ بیمار تشویق می‌شود تجربه، احساسات یا هرگونه تغییر خلقی یا جسمی را ثبت کند تا برای تنظیم جلسات آینده از آن استفاده شود.
9. برنامه‌ریزی برای جلسات بعدی؛ درمانگر بر اساس واکنش بیمار، جلسات بعدی را تنظیم کرده و در صورت نیاز، شدت یا محل تحریک را تغییر می‌دهد. درمان معمولا طی چند هفته ادامه می‌یابد.

مزایای درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز چیست؟

درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مستقیم مغز (tDCS) چندین مزیت مهم دارد که آن را به گزینه‌ای جذاب برای برخی از بیماران تبدیل می‌کند: ^{tdcs for depression}

• غیرتهاجمی و بدون نیاز به بیهوشی؛ این روش بدون جراحی یا بیهوشی انجام می‌شود و معمولا هیچ درد یا ناراحتی قابل توجهی ندارد. بیماران به‌سرعت پس از جلسه، می‌توانند به فعالیت‌های روزانه بازگردند.
• قابل اجرا بدون دارو؛tDCS  می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مستقل برای افرادی که از داروهای ضدافسردگی عوارض یا تحمل‌پذیری ندارند، موثر واقع شود و امکان کاهش یا جایگزینی دارو را فراهم می‌آورد.
• قابلیت ترکیب با روان‌درمانی یا دارو؛ این روش می‌تواند در تقویت تاثیر درمان‌های روان‌درمانی مثلا CBT یا دارودرمانی کمک‌کننده باشد؛ به‌ویژه در مواردی که حساسیت یا پاسخ محدود به درمان وجود دارد.
• استفاده در منزل پس از آموزش و نظارت؛ پروتکل‌های tDCS برای استفاده خانگی پس از آموزش اولیه و تحت نظارت از راه دور قابل اجرا هستند. این ویژگی دسترسی را آسان‌تر کرده و نیاز به مراجعه مکرر به کلینیک را کاهش می‌دهد.
• دسترس‌پذیری و صرفه‌جویی در هزینه؛ درمان خانگی و حذف نیاز به مراجعه حضوری، هزینه‌ها و مشکلات لجستیکی را کاهش داده و دسترسی به درمان را بهبود می‌بخشد.
• ایمنی بالا با عوارض کم؛ tDCS به‌طور کلی بی‌خطر و تحمل‌پذیر است. عوارض جانبی، اغلب محدود به سوزش خفیف یا قرمزی زیر الکترودها هستند و موارد جدی نادرند.
• پتانسیل اثرات شناختی مثبتی؛ برخی مطالعات، از جمله در بیماران افسرده دوقطبی، بهبود‌هایی در عملکردهای شناختی مانند یادگیری کلامی پس از دوره درمان با tDCS گزارش کرده‌اند.
• تاثیر قابل اندازه‌گیری بر علائم افسردگی؛ شواهد نشان می‌دهند که tDCS به طور معناداری می‌تواند بر شدت علائم افسردگی اثرگذار باشد.

آیا tDCS واقعا برای درمان افسردگی مؤثر است؟

تحریک الکتریکی مستقیم مغز (tDCS) در سال‌های اخیر، به‌عنوان یک روش موثر و کم‌عارضه برای درمان افسردگی مورد توجه قرار گرفته است. مرور سیستماتیک و فراتحلیل منتشر شده در Nature Translational Psychiatry نشان می‌دهد که تحریک ناحیه پیش‌پیشانی جانبی چپ (DLPFC) با شدت ۲ میلی‌آمپر، می‌تواند اثر متوسط اما معناداری در کاهش علائم افسردگی نسبت به گروه‌های کنترل نمایشی (sham) داشته باشد.

همچنین، یک فراتحلیل بر پایه داده‌های فردی ۱۲۰۴ بیمار (۶۵۳ نفر در گروه فعال و ۵۵۱ نفر در گروه نما) نشان داده است که گروه دریافت‌کننده tDCS به‌طور قابل‌توجهی، نتایج بهتری در کاهش علائم داشته‌اند.

مطالعات بالینی نیز، اثربخشی عملی این روش را تایید کرده‌اند؛ برای مثال در یک مطالعه با ۳۹ بیمار، افزودن tDCS به درمان دارویی باعث کاهش بیش از ۳۰ درصدی علائم افسردگی در حدود ۷۰ درصد بیماران شد و این اثرات تا یک ماه پس از درمان باقی ماند؛ همچنین نتایج تجربی از دیگر پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بیش از نیمی از بیماران پاسخ مثبت به درمان داشته‌اند و بسیاری از این اثرات در پیگیری‌های بلندمدت پایدار باقی مانده‌اند.

در یک مطالعه دیگر که درمان با tDCS را به‌صورت خانگی و تحت نظارت بررسی کرده بود، نرخ بهبود در گروه دریافت‌کننده تحریک فعال به ۴۴.۹ درصد رسید؛ در حالی که این رقم در گروه کنترل تنها ۲۱.۸ درصد بود.

با وجود نتایج امیدوارکننده، برخی پژوهشگران بر نقش اثرات پلاسبو در درمان افسردگی تاکید کرده‌اند. به‌دلیل ماهیت ذهنی علائم افسردگی و تاثیر زیاد انتظارهای درمانی، ممکن است بخشی از پاسخ‌های مثبت به tDCS ناشی از اثرات روان‌شناختی غیرمستقیم باشد. با این حال، ترکیب داده‌های بالینی و علمی فعلی نشان می‌دهد که tDCS به‌ویژه برای بیماران دارای افسردگی مقاوم به درمان یا با تحمل پایین دارو، می‌تواند یک گزینه درمانی موثر، ایمن و ارزشمند باشد.^{tDCS as an Effective Adjunct Therapy for Reducing Depression Symptoms}

عوارض تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی چیست؟

تحریک الکتریکی مستقیم مغز یا tDCS یکی از روش‌های نوین و غیرتهاجمی در درمان افسردگی است که به‌دلیل اثربخشی بالا و عوارض کم، توجه بسیاری از متخصصان را جلب کرده است. با این حال، مانند هر روش درمانی دیگر، ممکن است با عوارضی هرچند خفیف و موقتی همراه باشد. آشنایی با این عوارض به بیماران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری از این روش استفاده کنند.

عوارض شایع tDCS:

• احساس سوزش یا گزگز خفیف در محل قرارگیری الکترودها
• قرمزی یا خارش موقت پوست در ناحیه تماس الکترود
• سردرد خفیف پس از جلسه درمان
• احساس خستگی ذهنی یا خواب‌آلودگی
• سرگیجه یا احساس سبکی سر (به‌ویژه در جلسات اولیه)

عوارض نادر اما مهم:

1. تشدید علائم خلقی مانند بروز مانیا یا هیپومانیا در بیماران مستعد
2. تحریک بیش‌ازحد در صورت تنظیم نادرست شدت جریان یا زمان درمان
3. بروز واکنش‌های پوستی در افراد حساس

در برخی موارد نیز، انجام تحریک الکتریکی مغز نیاز به احتیاط و بررسی دقیق‌تری دارد. برای مثال، در بیمارانی که دچار صرع کنترل‌نشده هستند یا افرادی که در جمجمه یا مغز خود وسایل الکترونیکی یا کاشت فلزی دارند، استفاده از این روش باید تنها با مشورت پزشک متخصص و تحت نظارت دقیق انجام شود. رعایت پروتکل‌های ایمنی، آموزش صحیح استفاده از دستگاه و پایش مداوم وضعیت بیمار، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی دارد. با وجود این ملاحظات، تحریک الکتریکی مغز همچنان یکی از کم‌خطرترین و مؤثرترین روش‌های درمان غیرتهاجمی برای افسردگی به شمار می‌آید.

tDCS  برای درمان کدام نوع از افسردگی مناسب‌تر است؟

تحریک الکتریکی مغز با جریان مستقیم (tDCS) بیشتر برای درمان افسردگی‌هایی توصیه می‌شود که به درمان دارویی، پاسخ کامل نداده‌اند یا نیاز به درمان مکمل دارند. شواهد بالینی نشان داده‌اند که این روش در برخی زیرگروه‌های افسردگی، مانند افسردگی مقاوم، افسردگی خفیف تا متوسط، افسردگی دوقطبی و افسردگی نوجوانان اثراتی مثبت داشته؛ هرچند میزان این اثربخشی و نوع کاربرد آن در هر گروه متفاوت است.

در ادامه، اثربخشی tDCS بر انواع مختلف افسردگی به تفکیک آمده است:

1. افسردگی مقاوم به درمان؛ در بیمارانی که داروهای ضدافسردگی به تنهایی موثر نبوده‌اند، tDCS ، به‌عنوان گزینه مکمل یا جایگزین کم‌عارضه توصیه می‌شود. مطالعات RCT نشان داده‌اند که این روش می‌تواند بخصوص در بیماران جوان یا با افسردگی خفیف تا متوسط، علائم را کاهش دهد.
2. افسردگی در سالمندان؛ در افراد بالای ۶۵ سال، tDCS ، اثری ملایم ولی مثبت نشان داده است. احتمال بهبودی با این روش در مطالعات حدود ۸۲٪ گزارش شده؛ درحالی‌که عوارض آن کم بوده‌اند.
3. افسردگی دوقطبی؛ در فاز افسرده‌ی اختلال دوقطبی،tDCS ، در برخی مطالعات باعث کاهش علائم افسردگی و بهبود شناختی شده است. اما توجه داشته باشید؛ به دلیل ریسک تحریک فاز مانیا، باید با احتیاط، تحت نظارت روانپزشک و همراه با پایش دقیق استفاده شود.
4. افسردگی نوجوانان و جوانان؛ در نوجوانان (۱۶ تا ۲۵ سال)، برخی مطالعات پیلوت و مرورها نشان داده‌اند که tDCS از نظر ایمنی و پذیرش، قابل قبول است. تاثیر آن بر بهبود شناختی (مثل حافظه کلامی) و کاهش علائم افسردگی گزارش شده؛ اما هنوز نیاز به تحقیقات گسترده‌تر وجود دارد.
5. افسردگی همراه با اضطراب؛ tDCS ، امکان دارد در کنترل علائم ترکیبی افسردگی و اضطراب موثر باشد؛ به‌ویژه اگر بیماران به داروهای ضدافسردگی-ضداضطراب پاسخ ندهند.
6. افسردگی فصلی؛ بررسی‌ها روی کاربرد tDCS برای افسردگی فصلی، در مراحل مقدماتی هستند.

تحقیقات نشان داده‌اند که tDCS به‌ویژه در افسردگی خفیف تا متوسط، یا افسردگی مقاوم به دارو، بیشترین اثر را دارد.

مقایسه tDCS با روش‌های دیگر درمان افسردگی

درمان افسردگی با tDCS روشی غیرتهاجمی و کم‌عارضه است که نسبت به دارودرمانی، عوارض جانبی کمتری دارد و برای افرادی که به دارو پاسخ نداده‌اند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. در ادامه، روش‌های دیگر درمان افسردگی مطرح شده است.

مقایسه tDCS با داروهای ضد افسردگی (SSRIs)

تحریک الکتریکی مغز با جریان مستقیم (tDCS) از نظر اثربخشی در حد مشابهی با داروهای ضد افسردگی (به‌ویژه SSRIs مانند سرترالین) قرار دارد، اما مزیت آن در عوارض جانبی کمتر و امکان استفاده خانگی است. در حالی‌که داروها معمولا با مشکلاتی مانند تهوع، افزایش وزن یا وابستگی همراه هستند،tDCS  تنها ممکن است باعث قرمزی خفیف پوست یا سوزش در محل الکترود شود. همچنین برخلاف داروها که نیاز به مصرف روزانه دارند،tDCS  اغلب به‌صورت چندجلسه‌ای در دوره‌های کوتاه استفاده می‌شود. این روش در افرادی که نسبت به داروها مقاوم هستند یا از عوارض آنها می‌هراسند، جایگزین قابل قبولی محسوب می‌شود.

مقایسه tDCS با روان‌درمانی (CBT)

در مقایسه با درمان شناختی-رفتاری(CBT)، tDCS ، به‌عنوان یک روش غیرکلامی و فیزیولوژیک، می‌تواند راهکاری مناسب برای افرادی باشد که دسترسی به درمانگر ندارند یا از جلسات مشاوره حضوری پرهیز می‌کنند. در حالی که CBT نیازمند صرف زمان طولانی و تعامل فعال بیمار است،tDCS به‌صورت نسبتا خودکار و بدون نیاز به گفت‌وگو، انجام می‌شود. اگرچه روان‌درمانی در بسیاری از موارد اثرات پایداری در تغییر نگرش‌ها و الگوهای فکری دارد؛ اما ترکیب آن با tDCS می‌تواند نتایج بهتری در درمان افسردگی خفیف تا متوسط به همراه داشته باشد؛ به‌ویژه زمانی که انگیزه برای شرکت در درمان کاهش یافته است.

مقایسه tDCS با ECT الکتروشوک درمانی

الکتروشوک درمانی (ECT) یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای افسردگی شدید و مقاوم به درمان است؛ اما تهاجمی‌تر از tDCS بوده و با خطرات بیشتری مانند اختلال حافظه، نیاز به بیهوشی و نظارت تخصصی همراه است. در مقابل،tDCS  یک روش ایمن، غیرتهاجمی و قابل انجام در محیط منزل است که البته ممکن است در بیماران با افسردگی شدید، به اندازه ECT موثر نباشد. به‌طور کلی، ECT بیشتر در بیمارستان‌ها و برای بیماران بستری با شرایط حاد توصیه می‌شود؛ در حالی‌که tDCS برای بیماران سرپایی یا به عنوان درمان مکمل گزینه‌ای ساده‌تر و راحت‌تر است.

مقایسه tDCS با rTMS تحریک مغناطیسی مغز

تحریک مغناطیسی تکراری مغز (rTMS) و tDCS هر دو جزو روش‌های غیرتهاجمی تحریک مغزی هستند؛ اما تفاوت‌هایی از نظر فناوری و هزینه دارند.rTMS  نیازمند دستگاه‌های بزرگ و حضور در کلینیک است و معمولا هزینه‌برتر از tDCS است؛ اما شواهد علمی بیشتری از اثربخشی آن در درمان افسردگی در دست است. از سوی دیگر،tDCS  ساده‌تر و قابل حمل است و برای استفاده خانگی نیز طراحی شده؛ اما هنوز به اندازه rTMS مورد تایید گسترده قرار نگرفته است. بنابراین، انتخاب بین این دو روش به شدت علائم، ترجیحات بیمار، دسترسی به کلینیک و بودجه مالی بستگی دارد.

چه کسانی نباید از tDCS استفاده کنند؟

استفاده از تحریک الکتریکی مغز با جریان مستقیم (tDCS) نیازمند ارزیابی اولیه پزشکی است؛ زیرا برای برخی افراد ممکن است نامناسب یا حتی خطرناک باشد. افرادی با سابقه صرع یا تشنج و ایمپلنت‌های فلزی در سر (مانند کلیپس آنوریسم، صفحات فلزی یا الکترودهای کاشته‌شده) باید با احتیاط ویژه بررسی شوند. اگرچه این شرایط، به‌صورت مطلق منع مصرف نیستند؛ اما خطر تحریک بیش‌ازحد یا اثرات ناخواسته وجود دارد و غربالگری دقیق مانند انجام MRI یا بررسی تاریخچه پزشکی الزامی است.

همچنین، زنان باردار یا شیرده باید از استفاده از tDCS خودداری کنند، چرا که هنوز مطالعات کافی درباره ایمنی این روش در دوران بارداری و شیردهی انجام نشده است. افرادی که دچار اختلالات پوستی شدید در ناحیه سر هستند؛ به‌ویژه اگر التهاب، زخم باز یا بیماری‌های پوستی فعال داشته باشند، نیز برای انجام tDCS مناسب نیستند.

علاوه‌براین، افراد مبتلا به روان‌پریشی فعال یا اختلالات روان‌پزشکی شدید کنترل‌نشده (مانند اسکیزوفرنی حاد یا دوقطبی با فاز مانیا) نیز نباید تحت این نوع درمان قرار بگیرند.

اگر فردی دارای شرایط پیچیده پزشکی، داروهای خاص یا تشخیص‌های هم‌زمان روان‌پزشکی است، باید قبل از شروع درمان با  tDCS، به‌صورت کامل توسط پزشک متخصص بررسی شود. این روش اگرچه غیرتهاجمی و نسبتا ایمن است؛ اما استفاده بی‌رویه یا بدون ارزیابی دقیق ممکن است خطرناک باشد.

هزینه درمان افسردگی با tDCS چقدر است و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد؟

هزینه درمان افسردگی با tDCS در کلینیک روا، به‌طور میانگین حدود ۸۷۰ هزار تومان برای هر جلسه است. به‌طورمعمول،  یک دوره درمانی شامل ۱۰ تا ۲۰ جلسه می‌باشد. این روش هنوز در بسیاری از بیمه‌های پایه تحت پوشش نیست؛ اما برخی بیمه‌های تکمیلی ممکن است بخشی از هزینه را پرداخت کنند. در هر صورت، کلینیک روا به‌منظور رفاه حال بیماران، برای تمامی بیمه‌ها، فاکتور ارائه می‌دهد. برای اطمینان، بهتر است با شرکت بیمه خود یا مرکز درمانی مشورت کنید.

تجربه بیماران از درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز چگونه بوده؟

بیماران مبتلا به افسردگی اساسی که درمان با تحریک الکتریکی مغز (tDCS) را دریافت کرده‌اند، در مطالعات بالینی کاهش قابل توجهی در شدت علائم گزارش کرده‌اند. به‌طور مشخص، در کارآزمایی منتشرشده در Nature Medicine ، در سال 2024، نرخ پاسخ‌دهی در گروه دریافت‌کننده‌ی tDCS ۵۸.۳٪ و نرخ بهبودی (remission) ۴۴.۹٪ بود؛ در حالی که در گروه شبه‌درمان این اعداد به ترتیب ۳۷.۸٪ و ۲۱.۸٪ گزارش شد. بسیاری از بیماران، این روش را به عنوان درمانی آسان و حتی قابل انجام در خانه توصیف کرده‌اند و برخی بهبود خلق‌وخو را پس از چند هفته تجربه کرده‌اند.

از نظر ایمنی، تحریک الکتریکی مغز به طور کلی غیرتهاجمی و کم‌عارضه توصیف می‌شود. شایع‌ترین عوارض آن شامل قرمزی پوست در محل الکترود، احساس سوزش یا گزگز خفیف و گاهی سردرد کوتاه‌مدت است که معمولا گذرا بوده و نیازی به قطع درمان ایجاد نمی‌کند.

تجربه بیماران، نشان می‌دهد که با وجود تفاوت‌های فردی در پاسخ، این روش برای بسیاری قابل تحمل و همراه با بهبود قابل ملاحظه در خلق‌وخو است. در عین حال، توصیه می‌شود که بیماران تجربیات خود را در جلسات پیگیری با پزشک یا درمانگر در میان بگذارند تا در صورت نیاز، تنظیمات درمان اصلاح شود.

چگونه یک مرکز معتبر برای درمان با tDCS انتخاب کنیم؟

برای انتخاب یک مرکز معتبر جهت درمان افسردگی با tDCS، ضروری است که مرکز مورد نظر زیر نظر متخصصان نورومدولاسیون یا روان‌پزشک باشد و از تجهیزات دارای تاییدیه‌های معتبر مانند CE یاUKCA  استفاده کند؛ ضمن اینکه شفافیت در اطلاع‌رسانی درباره مزایا، محدودیت‌ها و مشاوره اولیه از دیگر ویژگی‌های مهم آن است.

به عنوان نمونه، کلینیک روا در تهران (قلهک) گزینه‌ای قابل‌توجه است که خدمات پیشرفته‌ای همچون tDCS و rTMS را ارائه می‌دهد، این مرکز زیر نظر پزشکان متخصص فعالیت دارد و براساس معرفی‌شده در شبکه‌های رسمی، به‌ عنوان یک کلینیک معتبر در زمینه نورومدولاسیون شناخته می‌شود.

آیا درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز ارزش امتحان کردن را دارد؟

درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز، با مزایای غیرتهاجمی و اثربخشی متوسط، ارزش بررسی دارد؛ خصوصا برای کسانی که گزینه‌های سنتی را امتحان کرده‌اند. تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی می‌تواند بخشی از برنامه جامع باشد.

مطالعات نشان می‌دهند که درمان افسردگی با tDCS ایمن است، اما باید توجه داشته باشید که نتایج فردی متفاوت است. در نهایت، درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز می‌تواند گزینه‌ای امیدوارکننده باشد؛ اما شرط آن، انجام مشاوره حرفه‌ای است.