در سال‌های اخیر، تحریک الکتریکی مغز به‌عنوان روشی نوین و غیرتهاجمی برای بهبود عملکرد مغز و درمان برخی اختلالات روان پزشکی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از رایج‌ترین و ایمن‌ترین روش‌های این تکنولوژی، tDCS یا همان تحریک الکتریکی مستقیم مغز است که با استفاده از جریان ضعیف الکتریکی، فعالیت نورون‌ها را تنظیم می‌کند. این روش به دلیل هزینه پایین، اثربخشی قابل‌توجه و عوارض جانبی اندک، هم در مراکز درمانی و هم در حوزه توانبخشی شناختی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
تحریک الکتریکی مغز، که به نام tDCS (تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای) شناخته می‌شود، روشی غیرتهاجمی است که از جریان الکتریکی ضعیف (1 تا 2 میلی‌آمپر) برای تنظیم فعالیت نورون‌های مغز استفاده می‌کند. در این روش، دو الکترود (آند و کاتد) روی پوست سر قرار می‌گیرند و جریان الکتریکی مستقیم به نواحی خاصی از مغز اعمال می‌شود. این جریان، تحریک پذیری نورون‌ها را تغییر داده و می‌تواند عملکردهای مغزی مانند حافظه، توجه یا خلق‌وخو را بهبود بخشد.
برای مثال، بیماری که از افسردگی مقاوم به درمان رنج می‌برد، پس از جلسات منظم تحریک الکتریکی مستقیم مغز، بهبود چشمگیری در خلق و خوی خود گزارش کرد. این روش به دلیل غیرتهاجمی بودن، عوارض کم و قابلیت استفاده آسان، در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. Transcranial Direct Current Stimulation
درمان با tDCS در کلینیک روا با هدف بهبود عملکرد مغز، کاهش علائم اختلالات روانی و ارتقاء کیفیت زندگی، با رویکردی ایمن، دقیق و فردمحور ارائه می‌شود.
تاریخچه تحریک الکتریکی مغز به قرن هجدهم بازمی‌گردد، زمانی که دانشمندانی مانند لوئیجی گالوانی و الساندرو ولتا با انجام آزمایش‌هایی بر روی قورباغه‌ها، به رابطه میان جریان الکتریکی و عملکرد سیستم عصبی پی بردند. این کشفیات اولیه، نقطه آغاز درک علمی از تأثیر الکتریسیته بر مغز و رفتار انسان بود. در سال 1801، جیووانی آلدینی، برادرزاده گالوانی، گام‌های مهم‌تری برداشت و با استفاده از تحریک الکتریکی در بیماران روان‌پزشکی، به‌ویژه افراد مبتلا به افسردگی، بهبودی در خلق‌وخوی آن‌ها را گزارش کرد؛ هرچند در آن زمان این پدیده‌ها فاقد چارچوب علمی منسجم بودند.
پیشرفت جدی در این حوزه از دهه 1960 میلادی آغاز شد، زمانی که محققان دریافتند جریان‌های الکتریکی بسیار ضعیف (معمولاً در حدود 1 تا 2 میلی‌آمپر) می‌توانند به‌صورت غیرتهاجمی از طریق پوست جمجمه عبور کرده و تحریک‌پذیری نورون‌های قشر مغز را به‌صورت پایدار تغییر دهند. این کشف پایه‌گذار شکل‌گیری روش تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز یا tDCS (transcranial Direct Current Stimulation) شد؛ روشی غیرتهاجمی، ایمن و کم‌هزینه که امروزه کاربردهای گسترده‌ای در روان‌پزشکی، علوم شناختی و نورولوژی دارد.
در حال حاضر، tDCS به‌عنوان یک ابزار درمانی مؤثر برای اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات شناختی، درد مزمن، ADHD و بازتوانی پس از سکته مغزی در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش همچنین در حوزه‌های تحقیقاتی مانند تقویت حافظه، افزایش تمرکز، بهبود عملکرد ورزشی و ارتقای یادگیری نیز مورد توجه قرار گرفته است. nature of extraversion
در کلینیک ما نیز، از دستگاه‌های پیشرفته‌ای همچون NeuroStim2 بهره می‌گیریم که امکان تنظیم دقیق شدت جریان، مدت زمان تحریک، محل قرارگیری الکترودها و نوع قطبیت (آندی یا کاتدی) را فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها دارای پروتکل‌های درمانی استاندارد و قابلیت ثبت داده‌های بالینی هستند که دقت و اثربخشی درمان را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهند. همچنین، کلیه مراحل درمان تحت نظارت متخصصین آموزش‌دیده انجام می‌شود تا ایمنی، راحتی و حداکثر اثربخشی برای هر مراجعه‌کننده تضمین گردد. استفاده از این فناوری در کنار رویکردهای روان‌درمانی و مداخلات دارویی، یک مسیر درمانی جامع و علمی را برای بیماران فراهم کرده است.
تحریک الکتریکی مغز از روی جمجمه یا tDCS یکی از روش‌های نوین و غیرتهاجمی در علوم اعصاب و روان‌پزشکی است که با استفاده از جریان الکتریکی مستقیم ضعیف (معمولاً 1 تا 2 میلی‌آمپر) و از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، به تنظیم فعالیت نورونی در نواحی خاصی از مغز می‌پردازد. این جریان الکتریکی از الکترود آند (مثبت) به کاتد (منفی) عبور می‌کند و در مسیر خود، باعث تغییر در پتانسیل غشای نورون‌ها می‌شود.
عملکرد tDCS بر پایه‌ی تنظیم تحریک‌پذیری عصبی است؛ یعنی:
این تغییرات در تحریک‌پذیری عصبی، به‌ویژه زمانی که به‌صورت مکرر و هدفمند انجام شوند، می‌توانند نوروپلاستیسیتی یا انعطاف‌پذیری مغز را فعال کنند؛ یعنی توانایی مغز در بازسازمان‌دهی خود بر اساس تجربیات جدید یا آسیب‌های عصبی. از این طریق، tDCS می‌تواند عملکردهای شناختی، خلقی و حرکتی را بهبود دهد. به عنوان نمونه، در درمان افسردگی مقاوم به درمان‌های دارویی، الکترود آند معمولاً روی قشر پیش‌پیشانی سمت چپ (DLPFC) قرار می‌گیرد—ناحیه‌ای از مغز که در بیماران افسرده معمولاً دچار کاهش فعالیت است. با افزایش تحریک‌پذیری این ناحیه، تعادل فعالیت عصبی در شبکه‌های مغزی تنظیم می‌شود و به بهبود خلق، تمرکز و انگیزه کمک می‌کند.
یکی از ویژگی‌های مهم tDCS، غیرتهاجمی بودن آن است؛ یعنی برخلاف روش‌هایی مانند جراحی مغز یا کاشت الکترود، این روش نیازی به نفوذ به جمجمه یا تماس مستقیم با بافت مغزی ندارد. به همین دلیل، tDCS ایمن‌تر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و با حداقل عوارض جانبی همراه است، و می‌تواند به‌عنوان مکملی مؤثر در کنار دارو و روان‌درمانی به کار رود. در نهایت، استفاده بالینی از tDCS نیازمند تنظیم دقیق پارامترها از جمله شدت جریان، مدت زمان، محل قرارگیری الکترودها و تعداد جلسات است؛ زیرا تأثیرات این روش به شدت به نحوه اجرای آن بستگی دارد.brain stimulation
تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز یا tDCS یکی از روش‌های نوین و پرکاربرد در علوم اعصاب بالینی است که به دلیل ایمنی بالا، هزینه نسبتاً پایین، و قابلیت ادغام با سایر روش‌های درمانی، به‌سرعت جای خود را در حوزه‌های مختلف روان‌پزشکی، نورولوژی و توانبخشی باز کرده است. این روش با اعمال جریان الکتریکی ضعیف به نواحی خاصی از مغز، موجب تنظیم تحریک‌پذیری نورونی، تقویت نوروپلاستیسیتی و بهبود عملکرد مغزی می‌شود.
یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین کاربردهای tDCS، درمان افسردگی مقاوم به دارو است. مطالعات بالینی نشان داده‌اند که در حدود 30 تا 40 درصد از بیماران مبتلا به افسردگی مقاوم، استفاده از tDCS می‌تواند به کاهش چشمگیر علائم، به‌ویژه خلق پایین و بی‌انگیزگی کمک کند. این اثر با قرار دادن الکترود آند بر ناحیه قشر پیش‌پیشانی چپ (DLPFC) و تحریک مثبت آن حاصل می‌شود. علاوه بر افسردگی، tDCS در درمان اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، اسکیزوفرنیا (به‌ویژه در کاهش توهمات شنیداری) و اختلالات خواب نیز مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مثبتی به همراه داشته است.
tDCS کاربرد گسترده‌ای در توانبخشی پس از سکته مغزی (stroke rehabilitation) دارد. برای مثال، در بیماری که پس از سکته دچار همی‌پارزی دست شده بود، ترکیب tDCS با فیزیوتراپی منجر به افزایش قابل‌توجه قدرت و کنترل حرکتی شد. این به دلیل بهبود عملکرد نورون‌های قشر حرکتی مغز و تسهیل بازآموزی حرکات است. همچنین، در بیماران مبتلا به پارکینسون، تحریک نواحی حرکتی یا پیش‌پیشانی می‌تواند به کاهش لرزش، سفتی عضلات و بهبود عملکرد شناختی کمک کند. در فیبرومیالژیا و دیگر سندرم‌های درد مزمن، tDCS با تنظیم پردازش درد در مغز، می‌تواند شدت درد را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
مطالعات نوظهور نشان می‌دهند که tDCS در درمان اختلالات گفتاری کودکان مانند آپراکسی گفتار یا تاخیر رشدی گفتار نیز مؤثر است. با تحریک نواحی مربوط به گفتار (مانند بروکا یا ورنیکه)، می‌توان مسیرهای عصبی مرتبط با زبان را تقویت کرد. همچنین، در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD، استفاده از tDCS در ترکیب با آموزش شناختی می‌تواند تمرکز، حافظه کاری و کنترل تکانه را بهبود دهد.
فراتر از کاربردهای درمانی، از tDCS به‌طور فزاینده‌ای برای افزایش عملکردهای شناختی در افراد سالم نیز استفاده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که تحریک ناحیه پیش‌پیشانی می‌تواند حافظه کاری، یادگیری زبان دوم، سرعت پردازش اطلاعات، و تصمیم‌گیری را به‌طور موقتی تقویت کند. این ویژگی tDCS را به ابزاری بالقوه برای بهبود عملکرد تحصیلی، شغلی و حتی ورزشی تبدیل کرده است.
tDCS نه‌تنها برای بیماران، بلکه برای افراد سالم نیز می‌تواند عملکردهای شناختی مانند حافظه، توجه، و یادگیری را تقویت کند. مطالعات نشان داده‌اند که تحریک قشر پیش پیشانی می‌تواند عملکرد حافظه کاری را تا 20 درصد بهبود بخشد. این ویژگی برای دانشجویان، افراد مسن یا کسانی که به دنبال بهینه سازی عملکرد ذهنی هستند، بسیار جذاب است. برای مثال، دانشجویی که برای امتحانات خود از جلسات تحریک الکتریکی مغز استفاده کرد، گزارش داد که تمرکز و سرعت یادگیری‌اش به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت. دکتر مایکل نیلسن، متخصص علوم اعصاب از دانشگاه آکسفورد، می‌گوید :«تحریک الکتریکی مغز می‌تواند نوروپلاستیسیتی را تقویت کرده و ارتباطات عصبی جدیدی در مغز ایجاد کند».Enhancing Immediate Memory
تحریک الکتریکی مستقیم مغز به دلیل استفاده از جریان ضعیف، ایمن و غیرتهاجمی محسوب می‌شود. شایع‌ترین عوارض شامل خارش یا سوزش خفیف در محل الکترودها، قرمزی پوست، سردرد یا سرگیجه موقت است. طبق یک مطالعه روی 500 نفر، تنها یک مورد تحریک پوستی خفیف گزارش شد. این عوارض معمولاً پس از چند دقیقه یا چند جلسه از بین می‌روند. با این حال، انجام tDCS توسط افراد غیرمتخصص یا با دستگاه‌های خانگی می‌تواند خطراتی مانند سوختگی پوست یا اثرات نامطلوب مغزی داشته باشد. برای کاهش عوارض، استفاده از پدهای اسفنجی مرطوب شده با محلول نمکی و رعایت پروتکل‌های استاندارد ضروری است.
تحریک الکتریکی مغز از روی جمجمه یا tDCS به عنوان یکی از روش‌های نوین در علوم اعصاب، به دلیل مزایای فراوان خود، مورد توجه گسترده پژوهشگران، روانپزشکان، نورولوژیست‌ها و درمانگران قرار گرفته است. این روش با عبور جریان الکتریکی ضعیف از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، بدون نیاز به جراحی یا دارو، تغییراتی مثبت در عملکرد مغز ایجاد می‌کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین فواید و مزایای بالینی tDCS اشاره می‌شود.
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های tDCS، غیرتهاجمی بودن آن است. برخلاف روش‌هایی مانند جراحی مغز، کاشت الکترود یا حتی درمان‌هایی مانند ECT (شوک درمانی)، در tDCS نیازی به نفوذ به بافت مغزی یا استفاده از بیهوشی وجود ندارد. این ویژگی باعث شده که بیماران بتوانند بلافاصله پس از هر جلسه، به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند و نیازی به بستری یا دوره نقاهت نداشته باشند.
در مقایسه با روش‌های پیشرفته‌تر مانند rTMS، جراحی مغز، یا دارودرمانی‌های بلندمدت، تحریک الکتریکی مغز از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است. تجهیزات مورد استفاده ساده‌تر، نگهداری آسان‌تر و تعداد جلسات قابل مدیریت‌تری دارد. این مزیت به‌ویژه در کلینیک‌های عمومی، مراکز آموزشی و حتی در طرح‌های توانبخشی روستایی، بسیار ارزشمند است.
تحقیقات علمی متعدد نشان داده‌اند که tDCS می‌تواند در درمان اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنیا، وسواس، اختلالات خواب و حتی سردردهای مزمن مانند میگرن مؤثر باشد. به عنوان مثال، بیماری مبتلا به میگرن مزمن که پس از 10 جلسه تحریک الکتریکی تحت نظر متخصص قرار گرفت، کاهش چشمگیری در شدت، دفعات و ناتوانی ناشی از سردردهای خود را تجربه کرد. همچنین، در افسردگی مقاوم به درمان دارویی، tDCS می‌تواند گزینه‌ای کم‌عارضه و اثربخش باشد.
یکی دیگر از نقاط قوت tDCS، قابلیت استفاده به‌صورت مکمل در کنار روش‌های دیگر درمانی است. برای مثال:
tDCS در بیش از 20 سال استفاده بالینی، عموماً با عوارض جانبی بسیار خفیف و موقتی همراه بوده است. این عوارض ممکن است شامل احساس سوزن‌سوزن شدن در پوست سر، خارش خفیف، یا کمی قرمزی در ناحیه الکترود باشد که معمولاً پس از چند دقیقه رفع می‌شود. برخلاف درمان‌های دارویی، tDCS خطر وابستگی، عوارض گوارشی، یا اختلالات متابولیک ندارد.
انواع تحریک مغز شامل tDCS، Tacs یا تحریک متناوب و tRNS و rTMS می شود.
روش | مکانیزم | کاربردها | مزایا |
tDCS | جریان الکتریکی مستقیم | افسردگی، بهبود شناختی، سکته | هزینه کم، غیرتهاجمی |
tACS | جریان متناوب | هماهنگ سازی ریتم‌های مغزی | مناسب برای اختلالات ریتمیک |
tRNS | جریان تصادفی | وزوز گوش، بهبود شناختی | تقویت نوروپلاستیسیتی |
rTMS | پالس‌های مغناطیسی | افسردگی مقاوم، اسکیزوفرنیا | هدف‌گیری دقیق‌تر |
برای مثال، rTMS برای افسردگی مقاوم موثرتر است، اما نیاز به تجهیزات پیچیده‌تری دارد، در حالی که tDCS به دلیل هزینه کمتر و امکان استفاده خانگی (با نظارت پزشک) محبوب‌تر است.tms-vs-tdcs
تحریک الکتریکی مغز از روی جمجمه یا tDCS یکی از روش‌های غیرتهاجمی نورومدولاسیون است که به‌صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام می‌شود. این جلسات درمانی تحت نظارت پزشک یا درمانگر آموزش‌دیده اجرا شده و معمولاً با راحتی بالا و کمترین عوارض برای بیمار همراه هستند. در ادامه، مراحل و ویژگی‌های مهم جلسات tDCS را بررسی می‌کنیم:
هر جلسه tDCS معمولاً 20 تا 30 دقیقه به طول می‌انجامد و بر اساس نوع اختلال و شدت علائم، بین 10 تا 20 جلسه درمانی تجویز می‌شود. جلسات به‌صورت روزانه یا یک روز در میان انجام می‌شوند تا فرآیند تثبیت تغییرات نورونی و تحریک‌پذیری مغز به‌خوبی انجام گیرد. به‌عنوان مثال، در درمان اختلال اضطراب فراگیر، بیمار ممکن است طی 12 جلسه بهبودی قابل‌توجهی در علائمی مانند بی‌قراری، تنش و افکار مزاحم تجربه کند.
در هر جلسه، دو الکترود شامل آند (مثبت) و کاتد (منفی) روی نقاط خاصی از پوست سر قرار داده می‌شوند. این الکترودها با پدهای اسفنجی آغشته به محلول نمکی پوشانده می‌شوند تا رسانایی بالا و تماس مؤثر با پوست فراهم شود. استفاده از این پدها همچنین از تحریک پوست یا احساس ناراحتی جلوگیری می‌کند.
یکی از فاکتورهای کلیدی در موفقیت درمان tDCS، قرارگیری دقیق الکترودها روی نواحی هدف مغز است. پزشکان متخصص اغلب با استفاده از ابزارهایی مانند نقشه‌برداری مغزی (qEEG)، نقشه‌های استاندارد 10-20 EEG یا راهنمای بالینی اختلال خاص، محل دقیق قرارگیری الکترودها را تعیین می‌کنند. برای مثال:
پس از قرارگیری الکترودها، جریان الکتریکی بسیار ضعیفی معمولاً 1 تا 2 میلی‌آمپر از طریق دستگاه کاملاً کنترل‌شده و ایمن به مغز منتقل می‌شود. این جریان به‌تدریج افزایش یافته و در پایان جلسه به‌آرامی کاهش می‌یابد تا از بروز هرگونه ناراحتی یا شوک ناگهانی جلوگیری شود. دستگاه‌های مدرن مانند NeuroStim2 یا NeuroConn DC Stimulator قابلیت ثبت، تنظیم خودکار شدت جریان و قطع خودکار در صورت بروز خطا را دارند.
اکثر بیماران در طول جلسه، تنها احساس سوزن‌سوزن یا گرمای خفیفی در محل الکترودها دارند که معمولاً پس از چند دقیقه از بین می‌رود. جلسات در حالت نشسته یا نیمه‌خوابیده انجام می‌شوند و بیمار می‌تواند در این مدت استراحت کرده یا حتی موسیقی آرام گوش دهد.
پزشک یا درمانگر پس از چند جلسه، پاسخ بیمار به درمان را ارزیابی می‌کند و در صورت لزوم، محل الکترودها یا شدت جریان را تنظیم می‌کند. گاهی اوقات، از پرسش‌نامه‌های روان‌سنجی یا ابزارهای الکترونیکی برای اندازه‌گیری بهبودی علائم استفاده می‌شود. همچنین، امکان ادغام tDCS با سایر مداخلات مانند CBT یا نوروفیدبک برای افزایش اثربخشی درمان وجود دارد.
هزینه تحریک الکتریکی مستقیم مغز در ایران بسته به مرکز درمانی و تعداد جلسات متفاوت است. در سال 1404، هزینه هر جلسه tDCS در کلینیک‌های معتبر تهران و شهرهای بزرگ 870 هزار تومان است. یک دوره کامل درمانی (15 تا 20 جلسه) ممکن است 13 تا 17 میلیون تومان هزینه داشته باشد. برخی بیمه‌های تکمیلی بخشی از این هزینه‌ها را پوشش می‌دهند، اما توصیه می‌شود با کلینیک و بیمه خود مشورت کنید.
برای مثال، کلینیک ما در تهران با تعرفه‌های منصفانه و دستگاه‌های پیشرفته، امکان پرداخت اقساطی را برای بیماران فراهم کرده است. این هزینه‌ها در مقایسه با روش‌هایی مانند rTMS بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
انتخاب یک مرکز معتبر برای تحریک الکتریکی مغز بسیار مهم است. در ادامه چند نکته کلیدی برای انتخاب مرکز مناسب آورده شده است:
دکتر روی کوئن، متخصص نوروتراپی از دانشگاه هاروارد، می‌گوید: «کیفیت تجهیزات و تخصص درمانگر در موفقیت tDCS نقش کلیدی دارد.»
به طور کلی، بیمارانی که به یک کلینیک معتبر مراجعه می‌کنند، به دلیل استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و تیم حرفه‌ای، نتایج رضایت‌بخشی از درمان خود دریافت کردند؛ بنابراین توصیه می‌کنم برای دریافت خدمات تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز، به کلینیک‌های معتبر مانند کلینیک روا مراجعه کنید.
تحریک الکتریکی مغز، به‌ویژه tDCS، یک روش ایمن و موثر برای درمان اختلالات عصبی و روانی و بهبود عملکرد شناختی است. با درک تحریک الکتریکی مستقیم مغز و فواید تحریک الکتریکی مغز، می‌توانید از این روش برای بهبود کیفیت زندگی خود بهره‌مند شوید. از درمان افسردگی و اضطراب تا تقویت حافظه، این روش گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و غیرتهاجمی است. برای شروع درمان، با یک مرکز معتبر مشورت کنید تا بهترین نتایج را به دست آورید
در کلینیک روا، جلسات tDCS بر اساس جدیدترین پروتکل‌های علمی و با استفاده از دستگاه‌های استاندارد جهانی انجام می‌شود. پیش از شروع درمان، ارزیابی دقیق بالینی و در صورت نیاز، تست‌های نوروساینتیفیک انجام می‌شود تا محل و شدت تحریک به طور شخصی‌سازی‌شده تعیین گردد. تیم درمانی متشکل از روانپزشکان و نوروساینتیست‌های مجرب، بر تمامی مراحل درمان نظارت دارند تا ایمنی، اثربخشی و کیفیت نتایج درمانی به بالاترین سطح برسد. کلینیک روا با تلفیق دانش تخصصی و تکنولوژی‌های پیشرفته، بستری مطمئن برای دریافت درمان‌های مدرن مغزی فراهم کرده است؛ جایی که سلامت روان شما، محور اصلی تصمیمات درمانی ماست.
tDCS یک روش غیرتهاجمی است که با جریان الکتریکی ضعیف (۱ تا ۲ میلی‌آمپر) از طریق الکترودهایی روی پوست سر، تحریک‌پذیری نورون‌های مغز را تنظیم می‌کند و به بهبود خلق، حافظه، تمرکز و یادگیری کمک می‌نماید.
tDCS در درمان افسردگی مقاوم، اضطراب، وسواس، اختلال خواب، ADHD، درد مزمن و بازتوانی پس از سکته کاربرد دارد. همچنین در تقویت شناخت و حافظه افراد سالم هم مؤثر است.
tDCS بسیار ایمن است و معمولاً فقط باعث سوزن‌سوزن شدن یا خارش خفیف در محل الکترودها می‌شود. استفاده از دستگاه‌های خانگی یا درمان توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند خطرناک باشد.
تعداد جلسات مورد نیاز به نوع اختلال، محل قرارگیری الکترودها، پروتکل درمان و بسیاری موارد دیگر بستگی دارد، که پزشک باتوجه به شرایط در مورد آن تصمیم می‌گیرد. هر جلسه tDCS حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً ۱۰ تا ۲۰ جلسه تجویز می‌شود.
به‌دلیل هزینه پایین، قابلیت انجام سرپایی، عوارض بسیار کم، و اثربخشی مناسب در طیف گسترده‌ای از مشکلات روانی و شناختی، tDCS در مقایسه با روش‌هایی مانند rTMS یا دارودرمانی، گزینه‌ای کاربردی‌تر و در دسترس‌تری است.
8 پاسخ
سلام و وقت بخیر. یه سوال برام پیش اومد. تو متن نوشته بودین tDCS می‌تونه باعث بهبود یادگیری یا تمرکز بشه. این روش فقط مخصوص کساییه که اختلال دارن یا آدمای عادی هم می‌تونن برای تقویت تمرکز یا عملکرد مغزی‌شون ازش استفاده کنن؟
سلام آقای کاظمی،
سؤال خوبیه.
tDCS هم برای افراد دارای اختلالات شناختی و روان‌شناختی کاربرد داره، هم در بعضی موارد برای بهینه‌سازی عملکرد ذهنی افراد سالم استفاده می‌شه. البته استفاده در افراد سالم باید با دقت و تحت نظر متخصص باشه، چون تحریک مغز همیشه باید کنترل‌شده انجام بشه.
توی مقاله نوشته بودید که tDCS یک جریان الکتریکی ضعیف به مغز وارد می‌کنه. سوال من اینه که آیا این روش ممکنه برای افرادی که قبلاً جراحی مغز داشتن، خطرناک باشه یا منع مصرف داره؟
حامد عزیز، افرادی که سابقه جراحی مغز یا ایمپلنت‌های فلزی دارند باید قبل از tDCS حتما توسط پزشک بررسی بشن. در بعضی شرایط این روش ممکنه مناسب نباشه یا با تنظیمات خاص انجام بشه.
این روش tDCS که گفتین با برق ضعیف کار می‌کنه، خطری برای مغز نداره؟ مثلاً کسی که سردرد می‌گیره یا فشار مغزش بالاست، می‌تونه ازش استفاده کنه یا بهتره نه؟
سلام خانم حسینی‌نژاد،
tDCS از جریان الکتریکی بسیار ضعیفی استفاده می‌کنه که کاملاً ایمن و کنترل‌شده‌ست. با این حال، اگر فردی سابقه سردردهای مزمن یا مشکلات مغزی خاصی داره، باید حتماً قبل از شروع درمان توسط متخصص ارزیابی بشه. در کل، این روش تحت نظر کلینیکی بی‌خطره.
سلام دکتر. آیا tDCS برای کسانی که تمرکز و حافظه‌شون ضعیف شده هم مفیده؟ تو مقاله بیشتر روی افسردگی تأکید شده بود.
سلام دوست عزیز، بله tDCS می‌تونه روی بهبود تمرکز و حافظه هم مؤثر باشه، مخصوصاً در افرادی که مشکل‌شون به دلیل خستگی ذهنی یا افسردگیه. البته نیاز به ارزیابی دقیق قبل از شروع داره.